Super Outbreak 1974, czyli najsilniejsza seria tornad w historii!

W Wielkanoc minęła 47 rocznica najsilniejszej serii tornad w historii, która jest znana pod nazwą Super Outbreak 1974. Dlaczego napisałam nazwę z datą? Ponieważ w 2011 roku USA nawiedziła kolejna tragiczna seria tornad i nadal trwają spory o to, która z nich była gorsza. Dla obu utarła się nazwa Super Outbreak, więc aby je rozróżnić, dodaję datę.

Czym był w ogóle Super Outbreak 1974?

Super Outbreak w 1974 roku miał miejsce w dniach 3-4 kwietnia na terenie Stanów Zjednoczonych i Kanady. W czasie 18 godzin potwierdzono 147 tornad, które spustoszyły 13 stanów i prowincję Ontario w Kanadzie. Zginęło 335 osób, a ponad 6000 odniosło obrażenia. Jest to do tej pory najsilniejsza seria tornad jaka kiedykolwiek (a przynajmniej w historii pomiarów) miała miejsce na świecie.

Jak rozpoczęła się tragiczna seria tornad?

Jak to czasem bywa przy katastrofach, nic nie wskazywało na tak duże niebezpieczeństwo. Prognozy pogody i wydane ostrzeżenia już od 1 kwietnia mówiły o dość mocnych burzach, które mogą się pojawić w okresie od 1 do 4 kwietnia. Ale w Stanach Zjednoczonych nie jest to nic nadzwyczajnego i zdarza się dość często. Przedsmakiem nadchodzącej katastrofy było kilka dość silnych tornad, które pojawiły się w dniach 1-2 kwietnia i wyrządziły sporo szkód w stanie Ohio.

Pierwszym silnym pasmem konwekcyjnym tworzącym tornada był MCS (mezoskalowy układ konwekcyjny), który powstał nad stanem Arkansas. Z każdą godziną wzmacniał się i przesuwał w kierunku Ohio i Tennessee. A trzeba dodać, że 3 kwietnia pogoda była piękna, słońce świeciło i nagrzewało powierzchnię ziemi, co jeszcze bardziej wzmacniało niestabilność atmosfery.

Początek serii tornad określony został na godzinę 13:00 UTC w St. Morris w stanie Illinois. Wszystkie godziny, które znajdują się w dalszej części wpisu są przeliczone na czas uniwersalny (UTC), aby ujednolicić i ułatwić zrozumienie chronologii. W nawiasach natomiast zachowałam czas lokalny 😉

Super Outbreak 1974 był wynikiem powstania trzech głównych pasm konwekcyjnych.

Pierwsze pasmo, czyli wspomniany już wcześniej MCS w wyniku zmiany warunków atmosferycznych (inwersja, wiatry opadające) podzielił się na dwie części. Południowa część znacznie zwolniła i kierowała się nad południowo-wschodnie Tennessee, gdzie o 16:30 wytworzyła pierwsze silne tornado (F3) nad Cleveland. Północna część MCSa natomiast mocno przyspieszyła i o 19:30 zeszło kolejne tornado, tym razem w Pensylwanii.

Drugie pasmo konwekcyjne powstaje nad wschodnią częścią Arkansas i Missouri i przesuwa się w kierunku wschodniego Illinois i południowej Indiany. Równocześnie znów zmieniają się warunki i znika warstwa hamująca do tej pory konwekcję (CINH). Biurze mocno intensyfikują i bardzo szybko zamieniają się w silne superkomórki.

Trzecie pasmo powstaje troszkę później, bo około godziny 16:00 i ciągnie się od okolicy St. Louis aż do zachodniego i centralnego Illinois.

Jaki był przebieg burz?

Ciężko jest tak naprawdę opisać przebieg tej serii tornad. Strefa burz objęła kilkanaście stanów, a przez to, że były to trzy pasma konwekcyjne, tornada bardzo często występowały równolegle, w tym samym czasie. W rekordowym momencie nawet 15 tornad szalało na obszarze Stanów Zjednoczonych.

Pierwsze tornado o sile F5 (najwyższej) powstaje o 19:20 blisko miejscowości Depauw w stanie Indiana. A potem jest już tylko gorzej…

Superkomórki, które przemieszczały się w ciągu tych kilkunastu godzin nad Stanami Zjednoczonymi cechowały się bardzo długą żywotnością, przez co pokonywały bardzo długie odległości, zanim ostatecznie się rozpadały. Wielokrotnie jedna superkomórka tworzyła kilka tornad, niejednokrotnie szalejących na powierzchni ziemi w tym samym momencie. Ted Fujita wydzielił 30 głównych burz, które spowodowały 74% wszystkich tornad i są odpowiedzialne za 98% ofiar śmiertelnych.

Początkowo przyjmowano, że tornad było 148. Dopiero później, w wyniku analiz terenowych i radarowych ustalono, że jedno z nich było tylko silnym microburstem (wiatrem zstępującym).

Super Outbreak 1974 w liczbach:

• Super Outbreak 1974 trwał 18 godzin: od godziny 13:00 3 kwietnia do godziny 7:00 rano 4 kwietnia.
• W tym czasie na powierzchni ziemi pojawiło się 147 tornad.
• Tornada pojawiły się w 13 różnych stanach oraz prowincji Ontario w Kanadzie.
• Zginęło 335 osób, a ponad 6000 zostało rannych.
• Straty zostały wycenione na 843 milionów dolarów (1974).
• Po przeliczeniu na wartość pieniądza z 2019 roku byłoby to 4,6 biliona dolarów.
• W rekordowym momencie aż 15 tornad szalało na powierzchni ziemi.
• 30 burzy spowodowało 74% tornad i 98% ofiar śmiertelnych.
• Aż 90 tornad miało siłę F2 lub większą, w tym 30 z nich osiągnęło siłę F4 lub F5.
• Suma długości pasa zniszczeń wyniosła ponad 4185 km.
• Powierzchnia psów zniszczeń wynosiła 2331 km2

Liczba tornad podczas Super Outbreak 1974 wraz z ich siłą

Najbardziej śmiercionośne tornada podczas Super Outbreak 1974:

Xenia, Ohio, czyli najbardziej śmiercionośne tornado.

Tornado, które przeszło m.in. przez miasteczko Xenia było najbardziej śmiercionośnym tornadem podczas całej serii. Zginęły 32 osoby, a około 1150 zostało rannych.

Wszystko zaczęło się wieczorem, około godziny 20:30 (16:30 EDT). Ostrzeżenie przed tornadem pojawiło się w telewizji zaledwie kilka minut przed uderzeniem. Niestety, w miasteczku w tych czasach nie było jeszcze syren alarmowych, więc znaczna część mieszkańców nie dowiedziała się o zbliżającym się niebezpieczeństwie.

Tornado poczyniło ogromne szkody w całej miejscowości. Połowa budynków była bardzo poważnie uszkodzona. O ogromnym szczęściu mogły mówić dzieci ćwiczące akurat w szkole przed przedstawieniem. Zdążyły one uciec z sali dosłownie kilkanaście sekund przed tym jak wiatr cisnął autobusem szkolnym w salę, w której przed chwilą były. Tornado podnosiło także pełne wagony pociągu towarowego, a ceglane domy i kościoły równało z ziemią.

Tornado przebyło prawie 50 km zanim zanikło. Jednak ta sama superkomórka wytworzyła jeszcze później kolejne, co prawda już słabsze, tornado. Szkody były szacowane na około 100 milionów.

Siłę tornada na początku określono jako F6, ale potem zrezygnowano z używania tego stopnia i pozostano przy sześciostopniowej skali (F0-F5).

Brandenburg, Kentucky, czyli jedyne tornado w historii o sile F5 w tym stanie.

Tornado przechodzące przez Brandenburg rozpoczęło się o 20:25 (15:25 CDT) i przebyło podobną drogę do tego z Xeni, czyli 51 km.

Siła wiatru była tak duża, że samochody były rzucane kilkaset metrów dalej, a niektóre były zawijane wokół drzew. Tornado zabiło 31 osób, a 270 raniło.

Do tej pory jest to jedyne tak silne tornado, które wystąpiło w stanie Kentucky.

Tanner, Alabama, czyli jak przeżyć dwa tornada F5 w godzinę.

Jeśli by szukać w Stanach Zjednoczonych miasteczka dotkniętego najbardziej przez tornada, to Tanner zdecydowanie znalazłoby się w czołówce. Pierwsze tornado uderzyło w miejscowość o 23:30 (18:30 CDT) i spowodowało ogromne szkody. Gdy sytuacja uspokoiła się, mieszkańcy przystąpili do akcji ratunkowej. Nie byli jednak świadomi, że grozi im śmiertelne niebezpieczeństwo.

Kolejne tornado o podobnej sile uderzyło dokładnie godzinę i pięć minut później. Jego droga była równoległa do poprzedniego tornada i znajdowała się tylko 1,5 km dalej. To, co nie zostało zniszczone podczas pierwszego tornada, zostało zrównane z ziemią przez drugie. Część rannych osób, które schroniły się w kościele, zostały zabite przez gruzy budynku, który nie wytrzymał uderzenia drugiego tornada.

Zniszczonych zostało ponad 1000 domów. Sumarycznie oba tornada zabiły 44 osoby, a 457 raniły.

Co więcej, Tanner zostało po raz trzeci zrównane z ziemią przez tornado o sile F5 podczas Super Outbreaku w 2011 roku…

Guin, Alabama, czyli najdłużej trwające tornado.

Tornado, które przeszło przez Guin w stanie Alabama było najdłużej trwającym tornadem w czasie serii tornad w 1974 roku. Wir utworzył się o godzinie 1:50 w nocy (20:50 CDT), a zanikł dopiero o 3:30 (22:30 CDT).

Tornado zabiło 28 osób, a 332 raniło.

Początkowo drogę tornada oceniono na 212 km, ale po analizie stwierdzono, że pas 75 km zniszczeń był dziełem innego tornada o sile F3. Ostatecznie więc, omawiane tornado przebyło 130 km, a ta sama superkomórka wytworzyła potem jeszcze jedno tornado.

Co zmienił Super Outbreak 1974 w systemie obserwacji i ostrzegania przed tornadami?

Super Outbreak w 1974 roku był pierwszym aż tak silnym epizodem tornad na świecie. Ogromne straty i setki osób zabitych oraz tysiące rannych sprawiły, że Amerykanie zaczęli się zastanawiać, co można zrobić, aby więcej taka tragedia się nie wydarzyła.

Dzięki ogromowi materiałów jakie zebrał m.in. Tetsuya Fujita, można było dokładnie przeanalizować, co miało wpływ na tak ekstremalny rozwój burz. Po raz pierwszy w historii, ostrzeżeniem przed tornadem w tym samym czasie objęty był cały stan (Indiana).

Po 1974 roku przeznaczono bardzo duże pieniądze na rozwój prognozowania tornad oraz na system ostrzegania. Dzięki temu udało się znacznie wydłużyć czas na ucieczkę. W 1974 roku tego czasu nie było w ogóle albo było to dosłownie 2-3 minuty. W dość krótkim czasie udało się dojść do poziomu 12-14 minut na znalezienie schronienia od alarmu. Wydaje się mało? Owszem, ale różnica mimo wszystko jest ogromna! A w przypadku tornada często nawet sekundy mogą zaważyć na tym, czy uda Ci się znaleźć schronienie i przeżyć.

W 1975 roku National Weather Service przyjął skalę Fujity do oceniania siły tornad. W lekko zmienionej i dostosowanej formie, obowiązuje ona do dziś.

Jeżeli temat Was zainteresował to zapraszam do obejrzenia dokumentalnego filmiku autorstwa NOAA pokazującego te wydarzenia.

Tutaj natomiast możecie poczytać dokładną analizę warunków atmosferycznych panujących tamtego dnia oraz relację naocznego świadka.

Zapraszam Cię również do mojego wpisu o Tornadzie Trzech Stanów, czyli najbardziej śmiercionośnym tornadzie w historii Stanów Zjednoczonych.

Źródła:

• “Analysis and Reconstruction of the 1974 Tornado Super Outbreak”, Risk Management Sulutions Special Raport.
• “Tornado Outbreak of April 3-4, 1974; synoptic, analises”, NOAA; Burton, Colorado; październik, 1975.
• “Revisiting the 3–4 April 1974 Super Outbreak of Tornadoes”, NOAA; kwiecień, 2010.
• “THE SUPER OUTBREAK: OUTBREAK OF THE CENTURY”, Stephen F. Corfidi, Jason J. Levit and Steven J. Weiss NOAA/NWS/NCEP/Storm Prediction Center, Norman.
• https://www.xeniagazette.com/news/28250/tornado-remembered-44-years-later
• https://www.weather.gov/iln/19740403
• https://huffwire.com/in-the-path-of-the-super-outbreak-april-1974-a9176ded8bd0